ΟΤΑΝ ΣΤΑΜΑΤΗΣΑ ΝΑ ΕΙΜΑΙ ΤΟ ΚΑΛΟ ΠΑΙΔΙ
Κάποια στιγμή αποφάσισα να φτιάξω μία λίστα με όλα τα ‘’καλά παιδιά’’ που γνωρίζω ή έχω γνωρίσει στη ζωή μου, με εκείνους τους ενήλικες που κουβαλούν για χρόνια την ταμπέλα του καλού, του ήσυχου, του επιτυχημένου, του υποχωρητικού, του βολικού. Συνειδητοποίησα πως τελικά είναι πολλά τα ‘’καλά παιδιά ‘’ που γνωρίζω και συχνά μάλιστα είναι αυτά που δεν αργούν να επισκεφτούν το γραφείο ενός θεραπευτή.
Αποφάσισα πως στις επόμενες συνεδρίες μου, όταν συναντάω ‘’το σύνδρομο του καλού παιδιού’’, θα προσπαθώ όχι μόνο να το κατανοήσω, αλλά να βοηθήσω το άτομο να αποτινάξει από πάνω του αυτή την βαριά ταμπέλα. Για να επιτευχθεί κάτι τέτοιο πρέπει και το ίδιο το άτομο να την έχει κατανοήσει, αποδεχτεί και να θέλει φυσικά να απαλλαχτεί από αυτή. Μη ξεχνάς άλλωστε πως όλα αυτά που κουβαλάς έχουν ένα δευτερογενές όφελος, μία εθιστική δύναμη που δεν σε αφήνει να τα εγκαταλείψεις. Τι σημαίνει να είσαι άραγε καλός ή να αναγνωρίζεσαι ως καλός από τους άλλους; Πίστεψε με είναι παραπλανητικό, ύπουλο και σε οδηγεί πολύ συχνά σε συγκρουσιακή σχέση τόσο με τους άλλους όσο και με τον εαυτό σου.
Καλό παιδί είναι αυτό που ακούει τους γονείς τους, που είναι καλός μαθητής, που είναι ευγενικός, που δεν φωνάζει, δεν θυμώνει, εκφράζει μόνο τα θετικά του συναισθήματα, δεν κλαίει, δεν γκρινιάζει, δεν λέει όχι. Μπορεί αυτό το καλό παιδί να επιβιώσει με όλα αυτά τα καθήκοντα που τον βαραίνει η ταμπέλα του. Σαν παιδί ίσως και να επιβιώσει, θα πιεστεί, αλλά θα τα καταφέρει για να ικανοποιήσει τις ανάγκες των γονιών του ή των σημαντικών άλλων. Σαν ενήλικας όμως; Θα αντιδράσει, θα φωνάξει, θα οριοθετήσει, θα ακούσει επιτέλους τις δικές του ανάγκες;
Ένας καθηγητής μου, μου είχε πει κάποτε πως στη ζωή υπάρχουν δύο επιλογές, ‘’είτε επαναστατείς είτε συμβιβάζεσαι.’’
Το καλό παιδί καταλήγει πολύ συχνά ως ένας συμβιβασμένος ενήλικας που ζει μία ζωή που δεν θα ήθελε να ζει, κάνοντας επιλογές που δεν είναι δικές του. Από την άλλη πλευρά, αν το καλό παιδί καταλήξει να γίνει ένας επαναστάτης ενήλικας, θα είναι πολύ κοντά σε αυτό που θέλει να είναι, σε αυτό που πάντα επιθυμούσε. Αυτό, όμως θα επιφέρει και κάποιες συνέπειες. Συνέπειες που πολλές φορές τα ‘’καλά παιδιά’’ στα γραφεία των ψυχολόγων δεν νιώθουν έτοιμα να τις διαχειριστούν. Ποιες μπορεί να είναι αυτές;
- Θυμός και απομάκρυνση των άλλων
- Μοναχικότητα
- Περισσότερες ευθύνες
- Άσχημη αντίδραση από τους άλλους
- Eνοχικό συναίσθημα και χαμηλή αυτοεκτίμηση
Όταν το άτομο συνειδητοποιεί πως το ‘’καλό’’ παιδί δεν έχει να του προσφέρει τίποτα καλό, αρχίζει η αλλαγή, η εξέλιξη, η γνωριμία με τον πραγματικό του εαυτό.
Πλέον ξέρει, πως δεν γίνεται να αρέσει σε όλους. Δεν μπορεί να λέει σε όλα ναι. Οφείλει να βάζει προτεραιότητες. Οι άνθρωποι θα θυμώνουν μαζί του. Πολλοί από αυτούς που αγαπάει δεν θα τον κατανοούν πάντα. Θα αισθάνεται πολλές φορές μόνος. Οφείλει να αγαπήσει την μοναχικότητα. Όταν αντιδράει, πολλοί θα απομακρύνονται από κοντά του. Το ‘’καλό παιδί’’ αρχίζει να μαθαίνει πως στη ζωή υπάρχουν αποχωρισμοί.
Μετά από αρκετή εσωτερική δουλειά με τον εαυτό του πείθεται πως δεν μπορεί ευτυχώς να τα κάνει όλα τέλεια, και κυρίως δεν μπορεί συνεχώς να ικανοποιεί τις προσδοκίες των άλλων.
Το ‘’καλό παιδί’’ μπορεί να θυμώσει, να στεναχωρηθεί, να κλάψει, να αποτύχει σε μία δουλειά, να προδώσει μία σχέση, να πάρει κιλά, να αθετήσει μία υπόσχεση του, να βαρεθεί, να αντιδράσει, να αλλάξει.
Και όλα αυτά γιατι μπορεί πλεόν να απαρνηθεί αυτή την ταμπέλα. Γιατί γνωρίζει πως δεν υπάρχουν καλά ή κακά παιδιά. Υπάρχουν φωτεινά και σκοτείνα κομμάτια της παιδικής ηλικίας. Αυτά τα κομμάτια σαν ενήλικας θα αγκαλιάσει. Αυτά θα γνωρίσει μέσα από την θεραπεία.
‘’Πως θα μου μιλούσες αν δεν ήθελες να φανείς καλή στα ματιά μου;’’, αποκρίθηκα στην θεραπευόμενη μου. Αυτή χαμογέλασε. Ήξερε πως έφτασε η ώρα να αποχωριστεί το καλό παιδί.
Γεωργία Χριστίνα Κανελλοπούλου
Ψυχολόγος – Οικογενειακή Σύμβουλος
Αποφάσισα πως στις επόμενες συνεδρίες μου, όταν συναντάω ‘’το σύνδρομο του καλού παιδιού’’, θα προσπαθώ όχι μόνο να το κατανοήσω, αλλά να βοηθήσω το άτομο να αποτινάξει από πάνω του αυτή την βαριά ταμπέλα. Για να επιτευχθεί κάτι τέτοιο πρέπει και το ίδιο το άτομο να την έχει κατανοήσει, αποδεχτεί και να θέλει φυσικά να απαλλαχτεί από αυτή. Μη ξεχνάς άλλωστε πως όλα αυτά που κουβαλάς έχουν ένα δευτερογενές όφελος, μία εθιστική δύναμη που δεν σε αφήνει να τα εγκαταλείψεις. Τι σημαίνει να είσαι άραγε καλός ή να αναγνωρίζεσαι ως καλός από τους άλλους; Πίστεψε με είναι παραπλανητικό, ύπουλο και σε οδηγεί πολύ συχνά σε συγκρουσιακή σχέση τόσο με τους άλλους όσο και με τον εαυτό σου.
Καλό παιδί είναι αυτό που ακούει τους γονείς τους, που είναι καλός μαθητής, που είναι ευγενικός, που δεν φωνάζει, δεν θυμώνει, εκφράζει μόνο τα θετικά του συναισθήματα, δεν κλαίει, δεν γκρινιάζει, δεν λέει όχι. Μπορεί αυτό το καλό παιδί να επιβιώσει με όλα αυτά τα καθήκοντα που τον βαραίνει η ταμπέλα του. Σαν παιδί ίσως και να επιβιώσει, θα πιεστεί, αλλά θα τα καταφέρει για να ικανοποιήσει τις ανάγκες των γονιών του ή των σημαντικών άλλων. Σαν ενήλικας όμως; Θα αντιδράσει, θα φωνάξει, θα οριοθετήσει, θα ακούσει επιτέλους τις δικές του ανάγκες;
Ένας καθηγητής μου, μου είχε πει κάποτε πως στη ζωή υπάρχουν δύο επιλογές, ‘’είτε επαναστατείς είτε συμβιβάζεσαι.’’
Το καλό παιδί καταλήγει πολύ συχνά ως ένας συμβιβασμένος ενήλικας που ζει μία ζωή που δεν θα ήθελε να ζει, κάνοντας επιλογές που δεν είναι δικές του. Από την άλλη πλευρά, αν το καλό παιδί καταλήξει να γίνει ένας επαναστάτης ενήλικας, θα είναι πολύ κοντά σε αυτό που θέλει να είναι, σε αυτό που πάντα επιθυμούσε. Αυτό, όμως θα επιφέρει και κάποιες συνέπειες. Συνέπειες που πολλές φορές τα ‘’καλά παιδιά’’ στα γραφεία των ψυχολόγων δεν νιώθουν έτοιμα να τις διαχειριστούν. Ποιες μπορεί να είναι αυτές;
- Θυμός και απομάκρυνση των άλλων
- Μοναχικότητα
- Περισσότερες ευθύνες
- Άσχημη αντίδραση από τους άλλους
- Eνοχικό συναίσθημα και χαμηλή αυτοεκτίμηση
Όταν το άτομο συνειδητοποιεί πως το ‘’καλό’’ παιδί δεν έχει να του προσφέρει τίποτα καλό, αρχίζει η αλλαγή, η εξέλιξη, η γνωριμία με τον πραγματικό του εαυτό.
Πλέον ξέρει, πως δεν γίνεται να αρέσει σε όλους. Δεν μπορεί να λέει σε όλα ναι. Οφείλει να βάζει προτεραιότητες. Οι άνθρωποι θα θυμώνουν μαζί του. Πολλοί από αυτούς που αγαπάει δεν θα τον κατανοούν πάντα. Θα αισθάνεται πολλές φορές μόνος. Οφείλει να αγαπήσει την μοναχικότητα. Όταν αντιδράει, πολλοί θα απομακρύνονται από κοντά του. Το ‘’καλό παιδί’’ αρχίζει να μαθαίνει πως στη ζωή υπάρχουν αποχωρισμοί.
Μετά από αρκετή εσωτερική δουλειά με τον εαυτό του πείθεται πως δεν μπορεί ευτυχώς να τα κάνει όλα τέλεια, και κυρίως δεν μπορεί συνεχώς να ικανοποιεί τις προσδοκίες των άλλων.
Το ‘’καλό παιδί’’ μπορεί να θυμώσει, να στεναχωρηθεί, να κλάψει, να αποτύχει σε μία δουλειά, να προδώσει μία σχέση, να πάρει κιλά, να αθετήσει μία υπόσχεση του, να βαρεθεί, να αντιδράσει, να αλλάξει.
Και όλα αυτά γιατι μπορεί πλεόν να απαρνηθεί αυτή την ταμπέλα. Γιατί γνωρίζει πως δεν υπάρχουν καλά ή κακά παιδιά. Υπάρχουν φωτεινά και σκοτείνα κομμάτια της παιδικής ηλικίας. Αυτά τα κομμάτια σαν ενήλικας θα αγκαλιάσει. Αυτά θα γνωρίσει μέσα από την θεραπεία.
‘’Πως θα μου μιλούσες αν δεν ήθελες να φανείς καλή στα ματιά μου;’’, αποκρίθηκα στην θεραπευόμενη μου. Αυτή χαμογέλασε. Ήξερε πως έφτασε η ώρα να αποχωριστεί το καλό παιδί.
Γεωργία Χριστίνα Κανελλοπούλου
Ψυχολόγος – Οικογενειακή Σύμβουλος